
UNTOLD & UNAWARE DEMOGRAPHIC POLITICS
TRIPURA
Ātam ākhali Tripura hi (smallest North-East State) 62% Tripuri sāsai. 1947-51 li 6 lakhs Bengali Refugee Bangladesh wui eina ungzanga. Latluida 1971 li 1.038 million ungzangluiya. Āra Tripura wui population hi 4.12 million (2021 census) leidalei kala tribals katonga ngarumlaga 1.16 million mānga. Population density na 350 persons per square kilometre kala 83.4% Hindu 8.6% Muslim 4.3% Christian. 2001 wui census āthishurda 70% Bengali kala 30% Tripuri na. Ātam ākhawui tribal state chi Bengalli majority state ngasāthui haira.
ASSAM
Assam Accord wui āthishurda 1971 wui mamāngli ungkazang Bangladeshi kala Bengali Hindu immigrants katongali citizenship mikahaina. Mi thingthingli citizenship mikahaina kha āja̱ rāshungda 5 millions illegal immigrants leifa̱ya.1991 wui report āthishurda Muslim population 77.42% mataikāya kala Hindu wuina 41.89%. Assamese origin wui ngalei shimānmamān haira. Sibsagar district māng Assamese origin wui āpam ngasādalei.
Assam wui 1.4 crore Muslim ngachaili 1 crore hiva Bangladeshi originna. Āra 33 district wui ngachaili 15 district va immigrants bingna chungkhameina. Thangthangli mi 635 Bangladeshi Hindi ungzang chingdalei kaji report wuieina theikhuiya.
MANIPUR
Manipurli 1993 li Bengali Muslim (Pangal) chungsang mamān haoda ngalei ngapai ngarok laga Meitei-Pangal rai sangaroka. Myanmar wui Muslim Rohingya Manipurli ungzang mamāndalei kala Myanmar refugees Moreh wui eina ungzangshon dalei. Moreh, Mizoram kala Churachandpurli adhaar card singlaga tarākha pamzat dalei. Naga wui ngalei āpam kachungkhali ungpam laga ngapaidalei. Politician kaikhanava vote bank wuivāng ungzang ngasak dalei. Manipur Governmentna khikhala sakta makhuimana kala āthumli deport sākahaila maleilāk mana.
RAMNAOBING HI MACHUK NGARUMSEI:
Tripura va Tripura Tribal Areas Autonomous District Council (TTAADC) samphanghailala Autonomous State Council (ASC) tānzat dalei, kha ithumva miwui party pangsang khavai katom zatta khaleithai.
Latluida CAA, 2019 amend saluishit laga Muslimli include sahaikha ithumwui ngaleili masaza̱ maraodo?
Central li BJP eina INC na Hindu & Muslim votebank politics ngareoda khalei china ithumwui ngaleili naoda masaza̱ marao?
Assam kala Tripura immigrants na puikahai hi 30/40 years wui ālungli rakashokna. Meitei/Mayang wui partyli katomzat akha ithumwuili marāshok paira?
Laga ithumna Ukhrulli Mayangbingli voting rights mida khaleihi phākhavaina chiralā?
Naga wui district ngakai kazammi kahai kala ithumwui Foothills bingwui ngalei ngapaithui mamanda khalei, hikatha policy kasem bingli katomkha phārala?
Tripuri, Assamese, Mizo bingna ethnic cleansing sadalei kha ithumva "Bharat Mata Ki" vaodalei. China nawui ngalei ngakmiralā?
Ithumwui ngalei CSOs māngna strike, rally, bandh ngahotlaga ngakshapralā?
2020 li Chassad wui shim chuitā kahai chi kachāng ākhali Kuki wui MLAs kala State Govt. wui khangachon mangā eina ngalāngda semkāhaowa.
Kha 1966 li Ngainga kala 1996 li Huishuwui shim thottāmi kahai chili State Govt.na khi sāmi?
Naga wui minganing kateonao china khi sāshapra, katomlala ot mashok marada pamhaikha naoda ithumwui ngalei pāngkhumkha hi kathāda leisarado?
KUKNALIM!
Depend Kazingmei (Ph.D)
Former Protection Officer
UNHCR-SLIC
UN Refugee Agency