Ramfa̱ eina Shangkha̱wui khararchān
Thang zimikha Shangkha̱ yāothui kazat ātamli Ramfa̱ hi ngalong darai, ngawok kazamlaga leisāya.
Chieina Shangkha̱na Ramfa̱li, “Na khi sākaji khala?” da ngahāna.
Ramfa̱na ngahānkai, “Āmei sā khareng āwor katamna.”
Shangkha̱, “Na sā khareng āwor kathemlamā?”
Ramfa̱, “Āmei iya themlāka, nawui nao lei akha ili chihorālu ina āwor tamchitheiga.”
Shangkha̱, “Kachang tuilāklā?”
Ramfa̱, “Āmei kachanglāka.”
Ramfa̱ china chān ngazek mamānlaga pha̱sā ngavenglāk eina ngawok chitheiya. Chiwuivāng Shangkha̱ chi shitsanghaoda āwui nao kharara Ramfa̱wuili thānvāmihaowa. Zimiksho phangā tharuk thang shānglaga Shangkha̱ china āwui nao chi kathāda leilikhala da Ramfa̱wui pamkhavai lungkhur chili vāya.
Shangkha̱, “Oh! Ramfa̱.”
Ramfa̱, “Ho! āmei”.
Shangkha̱, “Iwui nao chiya kathāli khala?”
Ramfa̱, “Nawui nao chiya themshun haoda tamchithei khāvai maleilui mada ili themkhamei ākhali vātam khavāi chihovā hāira, Nawui nao leifa̱ akha chihorāfa̱lo.”
Shangkha̱ china shitsanghāoda nao kakhane ungthānkhuilaga khuivā milui haowa. Khaleilaga āwui nao kakhane chi kathāda leili khala vāyang uka da Ramfa̱ wuili vālui haowa.
Shangkha̱, “Oh…! Ramfa̱.”
Ramfa̱, “Ho! āmei”
Shangkha̱, “Iwui nao kakhane chiva kathāda leili khala?”
Ramfa̱, “Aitah! Nawui nao kakhane chiya Kharara chili themmeikhar haida, ili themmeikhār kaji khangatei ojā ākhali chihovā haira.” Da kahāng eina Shangkha̱ chi ringphānā haoda nao kakathuma ungthānkhuilaga khuivāmilui haowa.
Khaleilaga Shangkha̱wui nao kakathumma chiya kathā ura khala vāyang uka da Ramfa̱ wuili vāluiya.
Shangkha̱, “Oh…! Ramfa̱, iwui nao kakathuma chiva kathāli khala?”
Ramfa̱, “Āmei nawui nao kharara eina kakhaneli āna themmeikhārlui haida ili themmeikhār kaji ojā khangatei ākhāli chihovāluihaira.”
Shangkha̱ chi ningmaong haida kapeiung-kapeikhavā thārān Ramfa̱na āwui nao shaimikahai āra̱-ārā (āra̱kui) theihāowa. Chieina Shangkha̱ china āwui nao kathum shaimihailaga āli kakapik lateida theikhuilaga Ramfa̱ chili yongror kaji eina ngalungkhur chiwui eina Ramfa̱ chi yongkashok thārān Shangkha̱ china Ramfa̱wui ākhamei yonkhuihaowa.
Chieina Ramfa̱ china hānga, “Ishāmei nava iwui ākhameili masingla thingguili singdalei”, da kahāng eina Shangkha̱ china totot chihohailaga thingguili vāyon haowa. Chieina Ramfa̱ chi phik sāda yongthuihaowa.
Shangkha̱na hanga, “Ramfa̱ na leifay…! na leifay!, iwui nao kathum-thum shaimi hailaga na theira” da unghaowa.
Khaleilaga Shangkha̱ china Ramfa̱ chiwui ākhur chili ungrārāda leirada vārimpam haowa. Ramfa̱ chi kachachangda ungrārā sāya. Ramfa̱ china phaninga iwui lungkhur hili Shangkha̱ chi rimpamsā kajiva da,
Ramfa̱, “Ho…! lungkhur…ho…! lungkhur” da unghoya. Mangahui thuda, “yeh! āja̱va khi leihaoda mangahuilāk kaji khala?” da kahāng eina,
Shangkha̱ china, “Hau…!” da ngahuikārā sāya.
Ramfa̱, “Khi lungkhurna ngahui iji khala…na khalei theingayaolo” da hānglaga yongphik thuihaowa.
Shangkha̱, “Ramfa̱ na leifay…! na leifay!”, da hānglaga shim unghaowa.
Thangkha kongli Ramfa̱ tara̱ mangkasā kathei eina Shangkha̱ china matungda shanglaga thireklaga kheitā rāsāya. Chieina Ramfa̱ china kharāda theihaoda,
Ramfa̱, “Ye! Shangkha̱ chi Kharingda leira, kathishi kajiva kheishang hāora”, da kahāng eina Shangkha̱ chi ātungshong ra̱yākshanguwa.
Chieina Ramfa̱ china, “Iyāvo! khi tara̱na longshang kachang iji khala? nawui thikharek theingayaolo”, da chakphik thuiluihaowa.
Shangkha̱, “Ramfa̱ na leifay…!na leifay…!” da thuihaowa.
Thangkhava Ramfa̱wui āpreiva̱ nāo pharā kijihaowa chieina kali pharāsang unikhalada ukkhananghaowa. Awui lungkhurli Shangkha̱na Rimpamshon haoda maunglengthuwa. Lungkhur katei phālaga ākha leisāda chili vāpharāsang haowa. Chieina Ramfa̱ āvā china āva̱ chili hānga,
Ramfa̱ āvā, “Nava̱ ārama lungkhur hi Shangkha̱wui sāsāda ungrāsāpāishina, Ina āyārli pamlaga yangga. Shangkha̱ ungrāsākha nao chili masiklaga chap ngasaklu chieina ina nali ‘nava̱! nao chi khi kapo khala?’ kachithārān nana ‘navā! nao hi sā kapona’ chilu. Chieina ina ‘Sākao chi khuimilu’ da hāngra. Chieina nana ‘navā sākao kapo maningmana khanganao (fresh meat) kapona’ chilu” da Ramfa̱ āvā china āva̱ chili tamchithei kazazak hāilaga pamhaowa.
Kachachangda khaleilaga Shangkha̱ chi āwui lungkhur ngasāsāda chili hanungrā sāya. Ramfa̱ china Shangkha̱ chi theingasha̱da hānga,
Ramfa̱ āvā, “Nava̱ Shangkha̱ ungkachang rāli nao chili masiklu” da masik kaji eina nao chi ringā kaperlaga chapuwa. Chithārān,
Ramfa̱ āvā china, “Nao chi khi kapo khala?” da vaoshoka.
Ramfa̱ āva̱ china ngahānkai, “Sā kapona”
Ramfa̱ āvā china hānga, “Da nava̱ sākao chi khuimi haolo.”
Ramfa̱ āva̱ china hānga, “Khanganao kapona” da panglāk eina ngahānkāya.
Ramfa̱ āvā china, “Oh thākha hili khanganao ākha ungrāli” da kahāng eina ngasoda Shangkha̱ chili yongvā ngarok kaji eina Shangkha̱ chi Pheitek nanāi yāmuwa.
Yongzatta leilakha Nāyong samphangda,
Nāyongna ngahāna “Āmei na khisāda hiyākha ngacheeda khayong khala?”
Shangkha̱ china hānga, “Ramfa̱shi prei-gaharni iwui shim (lungkhur) li nao pharāhai sāya, kala I khaung eina nao kachap khon shāya kala ‘nao chi khi kapo khala?’ da khangahān eina ‘sā kapona’ da hānga, ‘sākao chi khuimi hāolu’ da hanga. Āva̱ china hānga ‘khanganao kapona’ chihāida, ‘thākha hili khanganao ākha ungrāli’ da ili āshināoli tāithatmi khavai khangahomna, chiwuivang I khayongna”.
Nāyong china hānga, “Mangacheelu āmei ini vāsa” da hānga,
Shangkha̱, “Kachanglāklā Nāyong?”,…
Nāyong, “Mah āmei kachangna” da ngahānkai.
Shangkha̱, “Na yāmhai akha?”
Nayong, “Nana mashitsangakha iniwui ākhamei khara eina khalapshān haosa” da khalapshān hāilaga lungkhur chili vā-uwa.
Ānili Ramfa̱ āvā china kathei eina,
Ramfa̱na hānga, “Nāyong nali ina Shangkha̱ ākhamāng thānunglo chilā? khani khuiunglu kaji maningmalā?” da yongvā ngarok kaji eina Shangkha̱ china phaninga “hiya thira̱li” da malung tātunghaida pheitek nanāi yonguwa chieina Nāyong chili sheikapopoplaga chili thihaowa, Kala Shangkha̱ chila yāmchang yāmhaowa.
Ningkakharui
Ichichāwui nao manganao ngaila mili nganaomi khangasakwui tākhanar kala ākachanga chi matheikhuila ākor māngli khamathā chi theikakhui eina kahaophāphā kaji maphāmana kaji hi Khararchān hina hāngchithei haidalei. Aruihon thot hili kapai-khanem eina sārada nao khanganaola machapakha kala masheikhaut-akhada chisinphāphā kaji kala mili chiham phāphālaga naonganaoli shoikahai tārākha leidalei. Kala khawon-kashon ithumwui thuipop ātam hili mikwui khangayammāng phāzatlaga kahaophāphāda khalei tārākha leidalei. Ākachanga pāli maningsangla ākormāngwui khamathā kapongthei kathā thāda, kha ālungliva zakkashi, kashikha ringkaphā kha sāngda makazata ringkaphāwui pongli phākazatna chungmeiya. Khararchān hina hikathāthā ākachanga makhaningli ningmashai khavai tamchitheiya.
Kakhaneli, Ngachee kazārwui tākhanar kala mamachuk kazakla pāilak eina shitsangphāphā kajiwui tākhanar, kharararchān hina tamchitheimi hāidalei. Khangachee hi saklāka kha hiwui tongkazā maleimana. Ngachee kazārwui tākhanar tārākha leiya chiya mangacheerānli khangachee hina ot maungshung ngasakmana. Ramfa̱ china khi kahāng khala kajila manganā kazakla, mamachuk kazakla ngacheephāphā kaji wuivāng kahaka Shangkha̱ kala Nāyong chi ka̱lākashi samkaphangna.
Mangkhama̱ mili sāikorana chipata kala ngachāng makakā tungli malung makazangwui kakhanang-kachot khangaphang khararchān hina hāngchitheiya. Yāng-pangshap leilaga, sāshapkaji ot chili mathāda mamachukla ngachee hāiraakha hikathā kalākashi samphangpāiya. Mi āva̱va̱li sākathei sākashap sangmiser hāidalei kha ithumna chi malāi hāida miwui sākathei chili kahāozatphāphā ningchāngphāphā haiakha hikathā rāshokpāiya. Khararchān hina phaningkhui khangasaka; ithumwuili sākashap khalei chi mamalāi hāila kha chi shichinda malung zanglāk eina okthui ngasakngaiya. Ot sāikorali khangacheewui sharuk zanghāira̱-akha sākathei chila masātheiluimana, kathem chila mathemluimana. Chiwuivāng eina khararchān hina tamkachitheipāna ichichāwui sākathei khalei chi phaningkhuilaga okthuivā ngasakngāiya.
Kapime: Phayam Raleng